Installaties - Berliner Morgendämmerung

Berliner Morgendämmerung is mijn antwoord op de uitnodiging van Micha Frajman en Hartmut Bomhoff om mee te doen aan de Jüdische Kulturtage 1998 te Berlijn. Mij werd samen met een tiental kunstenaars, schrijvers en journalisten de gelegenheid geboden in het Ahawa gebouw aan de Auguststrasse, Berlin Mitte- het achtergedeelte van de Neue Synagoge van de Orainienburgerstrasse een ruimte in te richten. Ik heb voor een installatie gekozen die zowel naar het verleden wijst: het gebouw was een school, weeshuis en Sammelstelle voor en tijdens de oorlog, en een DDR overheids gebouw tot de Wende, als het heden: het gebouw is weer teruggegeven aan de Joodse Gemeente Berlijn en werd bij de opening door rabbijn chazan Nachman van een mezzusa voorzien. In de installatie werd gebruik gemaakt van bruinkohl briketten (Rekord Halbsteine) die over de hele vloer gelegd werden, Taliths- Joodse gebedskleden- uit Jeruzalem en 9 blauwe neonlichten. Het symboliseert het duistere verleden, de hoopvolle jong Joods leven toekomst, en de verschillende geloofsrichtingen die naast elkaar een plek moeten vinden in het nieuwe Berlijn.